Діни ұйымдардың көбеюі, миссионерлердің белсенді әрекеті дінге қатысты заңды қайта қарап, өзгерту қажеттігін тудырды. Соның нәтижесінде, 2011 жылы қабылданған заңға сәйкес, діни ұйымдар 2012 жылдың қазан айына дейін орталық немесе жергілікті билік органдарында қайта тіркеуден өтуі тиіс болды. Қайта тіркеу нәтижесінде діни конфессиялар саны 46-дан 17-ге дейін қысқарып, діни бірлестіктер саны 4551-ден 3088-ге азайды.
Елімізде 2011 жылы 11 қазанда қабылданған «Діни қызмет және діни бірлестіктер» туралы заңның преамбуласында Қазақстанда ханафи бағытындағы исламның және православиелік христиандықтың халықтың мәдениетінің дамуы мен рухани өміріндегі тарихи рөлін танитынын негізге алады. Бұл да Қазақстан үшін жергілікті ерекшеліктерді ескеру мен зайырлылықтың жаңа үлгісіне беттеудің нышаны деп қабылдауға болады.
Мәдениет және ақпарат министірлігі Дін істері комитетінің ресми сайтындағы 2023 жылы жарияланған соңғы мәліметіне сүйенсек, 18 конфессия мен оларға қарасты 3977 діни бірлестіктер мен олардың филиалдары тіркелгенін көруге болады.
Сондай-ақ, аталған заң бойынша азаматтар діни бірлестіктер құра отырып, ұйымдаса алады. Діни бірлестіктерді Әділет министрлігінде тіркеудің өзіндік шарттары бар. Бұл шарттар орындалғанда ғана бірлестіктер тіркеледі және қызмет атқара алады. Діни бірлестіктер тіркелмеген жағдайда жұмысын тоқтатуға немесе айыппұл салуға алып келеді.
Қорыта айтқанда, тәуелсіздік алған жылдардағы діни ахуал алғашқы дін туралы «Діни сенім бостандағы және діни бірлестіктер туралы» заңымен реттелді. Заңның кейбір тұстары мемлекеттің бұл саладағы тәжірибесінің болмауы салдарынан ол уақытта елімізде дәстүрлі емес діни бірлестіктер саны күрт өсті. Ислам бағытындағы керітартпа ағымдар да осы кезде бой көрсетті. Әсіресе, деструктивті діни ағым өкілдері таза исламды жақтау әрі тәухид, бидғат, ширк ұғымдарын ұстанамыз деп, халықтың салт-дәстүрін терістеді. Салдарынан халықтың қалыптасқан діни танымы қайшылыққа ұшырап, билік экстремизммен күрес аясында діни шет көзқарастардың алдын алу бағытына назар аудара бастады.
Түркістан облысы дін істері
басқармасының «Дін мәселелерін
зерттеу орталығы» КММ-нің теолог маманы Айдана Сейдуәлі
