Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес Қазақстан Республикасында сот төрелегін тек сот қана жүзеге асырады. Сот билігі сот ісін жүргізудің азаматтық, қылмыстық және заңмен белгіленген өзге де нысандары арқылы жүзеге асырылады.
Азаматтық іс жүргізу кодексіне сәйкес азаматтық сот ісін жүргізудің міндеттері азаматтардың, мемлекет пен заңды тұлғалардың бұзылған немесе даулы құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғау жіне қалпына келтіру, істің толық және уақытылы қаралуын қамтамасыз ету, дауды бейбіт жолмен реттеуге жәрдемдесу, қоғамда Заңға және сотқа құрметпен қарауды қалыптастыру болып табылады.
Қазақстан Республикасының Азаматтық іс жүргізу кодексіне сәйкес, әркім бұзылған немесе даулы құқықтарын, бостандықтарын немесе заңды мүдделерін қорғау үшін осы Кодексте белгіленген тәртіппен сотқа жүгінуге құқылы.
Талап қою (арыз) осы Кодексте көзделген ерекшеліктер ескіреле отырып, сотқа жазбаша нысанда немесе электрондық құжат нысанында берілуі мүмкін.
Егер істердің белгілі бір санаты үшін дауды сотқа дейін реттеу тәртібі заңда белгіленсе немесе шартта көлделсе, сотқа жүгіну осы тәртіп сақталғаннан кейін мүмкін болады.
Талап арызды жасай отырып, «Сот кабинеті» сервисі арқылы сотқа жолдау қажет. Бұл ретте, талап арызға өзінің жеке электрондық-цифрлық қолтаңбасымен қол қою қажет. Одан әрі «Сот кабинеті» серверінің модуліне кірген кезде сіз сот процесінің бүкіл процесін (барысын) дербес қадағалай аласыз. Айта кету керек, «Сот кабинеті» сервисі арқылы талап арызды үйден шықпай-ақ, тікелей өзі өзі тұрған ай бойынша беруге болады, бұл ретте адам шетелде болуы мүмкін және қашықтан талап арызды бере алады. Басты шарт – ЭЦҚ және интернет.
«Сот кабинеті» сервисінде Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты әзірлеген талап арыздардың үлгілері, сотқа ұсынылуы мүмкін талаптардың үлгілері бар.
Бұл ретте, өтініштердің үлгілері бойынша азамат немесе заңды тұлға өтініш үлгісінің шаблоны бойынша өз мән-жайларын дербес (егер қажет болса) қайта жасай алатынын атап өту керек.
Талап арыз берген кезде тараптардың мәліметтері – мәліметтерін дәлірек және толық көрсету, сол арқылы сот үшін тараптарды шақыру мен хабарлауды оңайлату маңызды.
А.ТЫНЫШТЫҚ,
Шымкент гарнизоны әскери соты
әкімшісінің бас маманы.
