Қасиет – адамның не бір заттың өзіне тән сапалық болмысын, ерекшелігін айқындайтын ұғым. Адам бойындағы қасиет жағымды және жағымсыз болып жіктеледі. Адамға қойылатын басты талап – асыл да ізгі адами қасиеттерді бойына сіңірген, ұлағатты азамат болып шығу. Өйткені адам – өзінің имандылығымен, қайырымдылығымен, адалдығымен және әділеттігімен ардақты. Оның бірерін жіпке тізіп көрелік: жылы жүректі, талапты, адал, ізденгіш, терең ойлы, парасатты, инабатты, қайратты, жомарт, кеңпейіл, мейірімді, әдепті, кішіпейіл, ақылды, жүйрік ойлы, зейінді, жанашыр, сенімді, батыл, алғыр, адал, шыншыл, байсалды ойшыл, иманды, қайырымды. Бұлай санамалай берсең адам бойындағы асыл қасиеттер талай жүзге жетер. Ал, топтастырып зерделесек сегіздің арғы не бергі жағында екенін аңғаруға болады. Сондықтан да, казақ атамыз жігіттерін «сегіз қырлы болсын» деп бекерге айтпаса керек. Адамда жақсы қасиет болмаса, оған бақ та, бақыт та қонбайды.
Ж.Баласағұни адам Алланың көркем түрде, ерекше махаббатпен жаратқан жаратылысы. Барлық әлемдердің Раббысы жаратқан мақұлықтарының ішінде адамға ғана ой-сана, ақыл берді. Сөйлеу қабілетіне ие қылды. «Алла сендерді аналарыңның қарнынан еш нәрсе білмейтін түрде шығарды да сендерге есту, көру және ойлау қабылетін берді. Әрине шүкіршілік етерсіңдер» (Нахыл сүресі, 78-аят). Адам бойындағы барлық күшін қоршаған ортадан, алыс-жақын дүниеден алатыны белгілі. Соны сезіну, тану, білу арқылы ұғады, білімін арттырады, ойын толықтырады. Бірақ құдыретті сананың сан қилы саяси, философиялық, ғылыми, көркем әдебиеттің, діни қорытындылардың негізі – түрткісі, қайнар көзі сол объективті дүние, қоғамдық болмыс, өмірдегі түрлі іс-әрекет, шешілмеген, шиеленіскен мәселелер. Рухани бастаулар мен жан әлемінің тылсым дүнелері адам болмысына сәт сайын әсер етіп, ықпал жасайтыны осы заманда айқын сезілуде…
Оқи отырыңыз...
