Қазақстан Республикасы тәуелсіздік алған уақыттан бастап әрдайым өзінің зайырлы сипатын әртүрлі құқықтық негіздермен нығайтып келеді. 1995 жылы қабылданған Конституцияның 1-бабында өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде көрсетеді.
Зайырлылық ұғымы батыста пайда болғанымен, бүгінде батыс елдерінде оның іс жүзінде орын алуы әркелкі. Әр елдің өзіндік тарихындағы орны мен мәдениетіне ықпал етуіне орай бүгінде мемлекет пен дін қатынастарының түрлі формалары қалыптасқан. Қазақстан үшін де зайырлықтың өзіндік үлгісіне біртіндеп көшу күн тәртібіндегі мәселе.
Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарындағы рухани бостық дәстүрлі емес діни бірлестіктердің белсенділігін туғызды. Азаматтарының құқығы мен бостандық-тарын дәріптей отырып, ар-ождан мен діни сенім бостандығын шектемеуге ерекше көңіл бөлді. Осы кезеңнен бастап, мемлекет пен дін арақатынасын реттеу мен жүйелеуге бағытталған мемлекеттік саясат тетіктерін жасау қолға алынды. Дін саласындағы қатынастарды реттеуге бағытталған алғашқы заң 1992 жылы 15 қаңтарда қабылданған «Діни сенім бостандығы мен діни бірлестіктер туралы» заңы болды.
Бұл заң мемлекет азаматтардың діни сенім бостандығы құқығын құрметтейтінін және діни төзімділік саясатын қолдайтынын көрсетті. Діни негіздегі партиялар құру, діннің мемлекет ісіне араласпауы сияқты көптеген мәселелерге көңіл бөлініп, діни ұйымдар мен бірлестіктердің тұғыры мен мәртебесі анықталды.
Алайда 1992 жылғы дін туралы заңның жұмсақтығы діни конфессиялар мен бірлестіктердің санының артуына алып келді. Қазақстан азаматтары, оның ішінде жастар деструктивті культтер мен ұйымдарға кіріп, қоғамдағы діни негіздегі қақтығыстардың туындауына себепші болды…