2021 жылы 25 шілде күні Қазақстанның тарихында алғаш рет ауыл әкімдерінің тікелей сайлауы өтеді. Ауыл әкімдеріне сайлаудың үгіт-насихат жұмыстары 14 шілдеде басталып, 9 күнге созылады. Республика бойынша өз лауазымынан босайтын 730 әкімнің орнына саяси партиялар және өз-өзін кандидат ретінде ұсынушы азаматтар тіркеліп, азаматтар өз ауылдарының көркеюі мен дамуы үшін таңдауларын жасайды. ҚР Президенті Қ.Тоқаев Ұлттық қоғамдық сенім кеңесінің отырысында Қазақстан тарихында алғаш рет аудандық маңызы бар қалалар, ауылдар, кенттер, ауылдық округтер әкімдерінің тікелей сайлауын өткізу туралы айтқан еді. Мемлекет басшысы алдағы сайлау біздің саяси жүйеміздің кемелденуінің белгісі ғана емес, сонымен бірге қоғамымыздың демократиялық дамуындағы елеулі қадам екенін атап өткен еді.
Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2020 жылғы 1 қыркүйектегі «Жаңа жағдайдағы Қазақстан: іс-қимыл кезеңі» атты ел халқына Жолдауында 2021 жылдан бастап ауыл әкімдерінің тікелей сайлауын өткізу туралы тапсырма берілді. Бұл бастама жергілікті өзін-өзі басқару институттарының жаппай практикасын енгізу арқылы мемлекеттік басқаруды орталықсыздандыруға арналған саяси реформалар пакетін іске асыруды көздейді. Жергілікті және өзін-өзі басқаруды реформалау бірқатар стратегиялық міндеттерді шешуге бағытталған:
— біріншіден, жергілікті өзін-өзі басқару органдарын сайлауды ашық мемлекеттік басқару қағидаты және «халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасын іске асыруға бағыттау;
— екіншіден, азаматтардың ауыл-аймақтарды дамытуға және жергілікті маңызы бар мәселелерді шешуге қатысуын кеңейту;
— үшіншіден, атқарушылық және заңнама өкілеттіктерін төменгі сатыдағы мемлекеттік басқаруға кезең-кезеңімен беру;
— төртіншіден, ауыл әкімдерін тікелей сайлау кезінде партиялардың өкілеттіктерін кеңейту арқылы саяси бәсекелестікті дамыту.
Ауыл әкімдігіне кандидатқа дауыс берген халықтың кейін сайлауалды бағдарламаны қатаң бақылауына, ал халықтың дауысын жинаған әкімнің жауапты жұмыс істеп, олардың мұң-мұқтажын тыңдап, дер кезінде іс-қимыл жасауына жол ашады. Ол үшін сайлау ашық және әділ өтіп, қатаң бақылануы тиіс. «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» идеясының басты принципі де сол деп есептейміз.
Бір қуанарлығы мемлекет басшысы ауылдың гүлденуі үшін ауылдықтарға халықтың мұң-мұқтажын толық түсінетін, өзіндік алға қойған мақсаты бар, саяси сауатты азаматты әкім етіп сайлауға мол мүмкіндік беріп отыр. Әсіресе, ауыл ақсақалдарының жұдырықтай жұмылып, ақыл айтар тұсы да осы. Сондықтан да көше-көше болып бөлініп, тамыр-таныстыққа салынбай, ұрпақтың болашағы үшін ауылдың бірауыздылығы мен ынтымағын арттыратындай таңдау жасап, қолынан іс келетін азаматты әкім етіп сайлауы – ол ертеңгі күні жастарға да үлгі болатынында сөз жоқ.
Ауыл көркейсе, ел көгереді. Ауылдың келешегі сынға түскен сәтте, әрбір ауыл азаматтарының дұрыс таңдау жасайтына сенемін.
Ақылбек ЕЛШИЕВ, Шымкент қаласының
«Құрметті азаматы», доғарыстағы судья.
