2025 жылғы 8 қыркүйектегі Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жолдауында цифрландыру мен жасанды интеллектіні енгізу мәселелеріне ерекше назар аударылды. Мемлекет басшысы бұл бағыттар еліміздің тұрақты әрі қарқынды дамуының негізгі факторлары болуы тиіс екенін атап өтті.
Цифрлық трансформация мемлекеттік басқарудың тиімділігін арттыруға, экономиканың инновациялық дамуына жағдай жасауға және Қазақстанның халықаралық аренадағы беделін күшейтуге бағытталған.
Бүгінгі таңда цифрландыру тек технологиялық үдеріс ретінде емес, мемлекеттің бәсекеге қабілеттілігін және азаматтардың өмір сапасын арттыруға арналған стратегиялық құрал ретінде қарастырылады. Экономика, білім беру, денсаулық сақтау және қызмет көрсету салаларына цифрлық шешімдерді енгізу арқылы Қазақстан деректерге, инновацияларға және ашықтыққа негізделген жаңа даму моделін қалыптастырып келеді.
Ең маңызды міндеттердің бірі – мемлекеттік органдарды, бизнесті және қоғамды біріктіретін бірыңғай цифрлық экожүйе қалыптастыру. Электрондық үкімет, цифрлық қызметтер мен ашық деректер базалары бүгінде азаматтардың күнделікті өмірінің ажырамас бөлігіне айналды. Қазіргі уақытта мемлекеттік қызметтердің 90%-дан астамы онлайн форматта көрсетіледі, бұл бюрократияны азайтып, үдерістердің ашықтығын қамтамасыз етіп, халықтың билік институттарына деген сенімін арттырады.
Жасанды интеллектіні (ЖИ) дамыту ерекше маңызға ие. Қазақстан осы салада аймақтық көшбасшылардың бірі болуға ұмтылып, ЖИ технологияларын өнеркәсіпке, ауыл шаруашылығына, көлік пен энергетика саласына белсенді енгізіп жатыр. Машиналық оқыту алгоритмдері өндірістік үдерістерді оңтайландыруға, энергия тиімділігін арттыруға және шығындарды азайтуға мүмкіндік береді. Мысалы, агросекторда цифрлық технологиялар дәлме-дәл егіншілікке – топырақ жағдайын талдауға, өнімділікті болжауға және суды тиімді пайдалануға қолданылады.
Сонымен қатар, цифрландыру экономиканың ашықтығын арттырып, сыбайлас жемқорлықпен күресуге ықпал етеді. Мониторинг жүйелері мен блокчейн технологиялары мемлекеттік сатып алуларды, қаржы қозғалысын және келісімшарттардың орындалуын нақты уақыт режимінде бақылауға мүмкіндік береді. Бұл жауапкершілік пен есеп берудің жаңа мәдениетін қалыптастырады.
Білім беру саласы да айтарлықтай өзгерістерге ұшырап жатыр. Жоғары оқу орындары мен мектептер цифрлық платформаларды белсенді түрде енгізіп, қашықтан оқытуды дамытып, жасанды интеллект пен робототехника зертханаларын ашуда. Жастар IT-мамандықтарына көбірек қызығушылық танытып, болашақ цифрлық экономиканың кадрлық әлеуетін қалыптастыруда.
Алайда цифрландыруды дамыту бірқатар сын-қатерлерді шешуді талап етеді. Олардың ішінде – киберқауіпсіздікті қамтамасыз ету, жеке деректерді қорғау және өңірлер арасындағы цифрлық теңсіздікті азайту мәселелері бар. Осы мақсатта цифрлық инфрақұрылымды дамыту, жоғары жылдамдықты интернетке қолжетімділікті кеңейту және халықтың цифрлық сауаттылығын арттыру бойынша бағдарламалар іске асырылуда.
Бұл үдерісте мемлекеттің жеке сектормен серіктестігі маңызды рөл атқарады. Қазақстандағы стартап-экожүйе біртіндеп нығайып келеді, технопарктер, инкубаторлар мен венчурлік қорлар құрылуда. Astana Hub сияқты алаңдар әлемдік деңгейдегі шешімдер пайда болатын инновациялар орталығына айналып отыр.
Цифрландыру сондай-ақ тұрақты даму ұғымымен тікелей байланысты. Технологиялар табиғи ресурстарды ұтымды пайдалануға, «жасыл» энергетиканы дамытуға және көміртегі ізін азайтуға мүмкіндік береді. «Ақылды қалалар» тұжырымдамасы энергия тиімділігін арттырып, көлік жүйесін және экологиялық жағдайды жақсартуға септігін тигізеді.
Сондықтан Қазақстандағы цифрлық трансформация – уақытша жоба емес, заманауи, инновациялық және инклюзивті экономиканы қалыптастыруға бағытталған ұзақ мерзімді стратегия. Бұл стратегияның өзегінде – адам, оның мүмкіндіктері мен өмір сапасы тұр.
XXI ғасырдағы тұрақты даму цифрлық технологияларсыз мүмкін емес. Инновациялар мен жасанды интеллектке басымдық бере отырып, Қазақстан прогресс, тиімділік және әділдікке негізделген ұлттық даму моделінің берік іргетасын қалап келеді.
#ЦифрландыруҚазақстан #ЖасандыИнтеллект #ЕлДамуы #ПрезидентЖолдауы #ҚасымЖомартТоқаев
