Тәуелсіз Қазақстанның басты ұстанымдарының бірі – заңның үстемдігі мен әділдіктің салтанат құруы. Құқықтық мемлекет құру жолында сот жүйесінің орны айрықша. Азаматтардың құқығын қорғау, заңдылықты қамтамасыз ету, қоғамда әділдік орнату – соттың қасиетті міндеті. Бүгінгі таңда еліміздегі сот реформаларының маңызды бағытының бірі – кассациялық сот құру. Бұл – қоғамның талабы, заманның сұранысы.
Кассациялық саты – әділеттіліктің ең биік деңгейдегі кепілі. Ол тек нақты істерді қайта қарау ғана емес, бүкіл сот жүйесінің сапасын арттыруға бағытталған қадам. Кассациялық соттың басты миссиясы – төменгі және апелляциялық соттарда кеткен қателіктерді түзету, заңның біркелкі қолданылуын қамтамасыз ету. Әрбір азамат үшін соңғы әділет іздейтін мүмкіндік беру – мемлекеттің халық алдындағы адалдығының көрінісі.
Әділ сот шешіміне деген сұраныс уақыт өткен сайын артып келеді. Қоғамның дамуы, азаматтардың құқықтық санасының өсуі, демократиялық құндылықтардың нығаюы – сот төрелігінің сапасын жаңа деңгейге көтеруді талап етеді. Халық сенімі – сот жүйесінің беделін айқындайтын басты өлшем. Ал сенімді арттырудың ең тиімді жолы – сот төрелігінің көпсатылы, бірақ әділетті жүйесін қалыптастыру.
Кассациялық сот – тек сот актілерін қайта қарау алаңы ғана емес, құқық мәдениетін нығайтудың, сот төрелігінің әділдігін қамтамасыз етудің маңызды тетігі. Ол заңның бұзылуына жол бермей, қоғамның әділетке деген сенімін нығайтады. Бұл жаңа сот сатысының құрылуы – сот жүйесін жетілдірудің, құқықтық мемлекетті одан әрі нығайтудың маңызды қадамы.
Әрбір судья үшін әділдік – ең қастерлі ұғым. Сот төрелігінің беделі әрбір шешімнің сапасына, әрбір азаматтың соттан әділдік тапқанына байланысты. Кассациялық сот осы жолда заңның бұзылмауына қатаң бақылау жасап, құқық үстемдігін қамтамасыз ететін биік деңгейлі сот органы болуға тиіс.
Қорытындылай келе, кассациялық сот құру – тек құқық саласының ғана емес, бүкіл қоғамның ортақ мүддесі. Бұл – мемлекетіміздің әділетке деген адалдығының дәлелі, халықтың сенімін арттырудың кепілі. Әділет үстемдік құрған жерде ғана тұрақтылық пен өркендеу болады. Сондықтан кассациялық сот құру – уақыт талабы ғана емес, ел дамуының заңды қадамы.
Абинур ҚАРАБАЕВ,
Шымкент қаласының
қылмыстық істер жөніндегі
мамандандырылған ауданаралық сотының судьясы.
